12 - باب
الْبِضَاعَةِ
فِي الْقِرَاضِ
12. Kar Ortaklığında
Sermaye Sahibi Adına Mal Alıp Satmak
قَالَ
يَحْيَى :
قَالَ
مَالِكٌ فِي
رَجُلٍ دَفَعَ
إِلَى رَجُلٍ
مَالاً
قِرَاضاً،
وَاسْتَسْلَفَ
مِنْ صَاحِبِ
الْمَالِ
سَلَفاً، أَوِ
اسْتَسْلَفَ
مِنْهُ
صَاحِبُ
الْمَالِ
سَلَفاً،
أَوْ
أَبْضَعَ
مَعَهُ
صَاحِبُ الْمَالِ
بِضَاعَةً
يَبِيعُهَا
لَهُ، أَوْ
بِدَنَانِيرَ
يَشْتَرِي
لَهُ بِهَا سِلْعَةً.
قَالَ
مَالِكٌ :
إِنْ كَانَ
صَاحِبُ الْمَالِ
إِنَّمَا
أَبْضَعَ
مَعَهُ وَهُوَ
يَعْلَمُ
أَنَّهُ لَوْ
لَمْ يَكُنْ
مَالُهُ
عِنْدَهُ،
ثُمَّ
سَأَلَهُ
مِثْلَ ذَلِكَ
فَعَلَهُ،
لإِخَاءٍ
بَيْنَهُمَا،
أَوْ لِيَسَارَةِ
مَئُونَةِ
ذَلِكَ
عَلَيْهِ،
وَلَوْ أَبَى ذَلِكَ
عَلَيْهِ
لَمْ
يَنْزِعْ
مَالَهُ مِنْهُ،
أَوْ كَانَ
الْعَامِلُ
إِنَّمَا اسْتَسْلَفَ
مِنْ صَاحِبِ
الْمَالِ،
أَوْ حَمَلَ
لَهُ
بِضَاعَتَهُ
وَهُوَ
يَعْلَمُ أَنَّهُ
لَوْ لَمْ
يَكُنْ
عِنْدَهُ
مَالُهُ فَعَلَ
لَهُ مِثْلَ
ذَلِكَ،
وَلَوْ أَبَى
ذَلِكَ
عَلَيْهِ لَمْ
يَرْدُدْ
عَلَيْهِ
مَالَهُ،
فَإِذَا صَحَّ
ذَلِكَ
مِنْهُمَا
جَمِيعاً،
وَكَانَ ذَلِكَ
مِنْهُمَا
عَلَى وَجْهِ
الْمَعْرُوفِ,
وَلَمْ
يَكُنْ
شَرْطاً فِي
أَصْلِ الْقِرَاضِ،
فَذَلِكَ
جَائِزٌ لاَ
بَأْسَ بِهِ، وَإِنْ
دَخَلَ
ذَلِكَ
شَرْطٌ، أَوْ
خِيفَ أَنْ
يَكُونَ إِنَّمَا
صَنَعَ
ذَلِكَ
الْعَامِلُ
لِصَاحِبِ
الْمَالِ،
لِيُقِرَّ
مَالَهُ فِي
يَدَيْهِ،
أَوْ
إِنَّمَا
صَنَعَ
ذَلِكَ
صَاحِبُ الْمَالِ،
لأَنْ
يُمْسِكَ
الْعَامِلُ
مَالَهُ،
وَلاَ
يَرُدَّهُ
عَلَيْهِ،
فَإِنَّ ذَلِكَ
لاَ يَجُوزُ
فِي
الْقِرَاضِ،
وَهُوَ
مِمَّا
يَنْهَى
عَنْهُ
أَهْلُ
الْعِلْمِ(
İmam Malik der
ki: Bir adam, kar ortağı yaparak sermaye verdiği kimseye, ayrıca ödünç para verebilir.
Ondan ödünç de alabilir. Kar ortağı, kar almaksızın sermaye sahibinin hesabına
mal alıp satabilir. Ortaklığın gerektirmediği karşılıklı yardımlaşma sırf din
kardeşliğinin icabı olacak, her iki tarafın da ard düşünceleri olmayacak, bu
gibi yardımlaşmalar ortaklığı kurarken şart koşulmayacak ve mal sahibinin
ortağımın işini görmezsem sermayemi çalıştırmaz, iade eder, kar ortağının da,
ortağımın işini görmezsem sermayesini çeker, endişeleri olmayacak. Aksi halde,
yukarıdaki yardımlaşmalar yersiz olur. îlim erbabı, bu gibi ard düşünceli
yardımlaşmalara müsaade etmemişlerdir.